Παρασκευή 11 Φεβρουαρίου 2011

Διακύρηξη Αρχών και Στόχων για τον σχεδιασμό χώρων


Πολλές θεωρίες έχουν γραφτεί για τον "σωστά" αρχιτεκτονημένο χώρο. Στις μέρες μας, επιτακτική είναι η ανάγκη, ο αρχιτέκτονας εσωτερικών χώρων να δημιουργεί/σχεδίαζει χώρους, με την ευρεία έννοια του όρου, που θα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της εποχής και θα στοχεύουν στην νοητική, σωματική, μα και ψυχολογική ευχαρίστηση των χρηστών τους. Η υποκειμενικότητα του ίδιου του όρου "χώρος" όμως, αλλά και της ανθρώπινης φύσης, καθιστά δύσκολο το να διατυπωθούν κανόνες και καλούπια για τις αρχές και τους στόχους του σχεδιασμού του.

Αρχικά, πρέπει να παραδεχτούμε (έχοντας όλοι προσωπικές βιωματικές εμπειρίες) πως ο χώρος, με την ύπαρξη ή μη αντικειμένων, αποτελεί μέσο συνδιαλλαγής του ανθρώπου με τον ίδιο του τον εαυτό, τις επιθυμίες του και την ψυχή του. Έτσι, λοιπόν, είναι αδύνατο και εγκληματικό να παραβλέψουμε τους παραλήπτες του. Προτεραιότητα του σχεδιατή έχουν τα "θέλω", μα και οι εμπειρίες του μελλοντικού χρήστη κι ύστερα η προσωπική του "πινελιά". Άρα μια αρχή στον σχεδιασμό χώρων είναι η ανάλυση των δεδομένων/απαιτήσεων που αντλούμε από τον χρήστη. Έχοντας υπ' όψη, βέβαια πως, είτε ως μονάδα είτε ευρέως, οι άνθρωποι χαρακτηρίζονται από μεταβλητότητα και πολυπλοκότητα. Προβλέπουμε μελλοντικές συνθήκες, βάζουμε τον εαυτό μας να βιώσει τον χώρο, συμφωνούμε με τις επιθυμίες των χρηστών, ομαδοποιούμε απαιτήσεις και τελικώς "προσεγγίζουμε" τον χώρο.

Έπειτα, αντίστοιχη σημασία έχει και ο ίδιος προς διαμόρφωση χώρος. Ορίζουμε την χρήση του, σεβόμαστε την ιστορικότητα του (αν υπάρχει), "ενώνουμε" την μορφολογία του με τον χρήστη, εκτιμούμε την χρονική διάρκεια των εξυπηρετήσεων, της αισθητικής και της πρακτικής οργάνωσης του, αντιλαμβανόμαστε το στοιχειώδες "σχήμα" του. Εδώ, θα πρέπει να σημειωθεί και ο χρωματισμός. Γιατί συνολικά το "σχήμα", το χρώμα, τα αντικείμενα και τελικά ο ίδιος ο χώρος ορίζουν την διάρκεια της ενσυναίσθησης που απορρέει απ' τον βαθμό εξομοίωσής του με βίωμα ή γνώση του χρήστη. Π.χ. ένα "καλό" έργο τέχνης που θα τοποθετηθεί στον χώρο ή ο "καλός" χρωματισμός του αποτελούν αξιολογήσεις που κατευθύνονται από τις αυθόρμητες αντανακλάσεις της εμπειρικής μας γνώσης. Όσων αφορούν τις θεωρίες του χρώματος, χονδρικά θα αναφερθώ πως κι εδώ υπάρχει μια υποκειμενικότητα μιας και ορισμένα χρώματα, τα λεγόμενα "υποκειμενικά μας χρώματα", εντυπώνονται διαφορετικά στον καθένα μας δημιουργώντας συγκεκριμένα προσωπικά συναισθήματα. Για την αντίληψη του χρώματος στον χώρο έχει, βέβαια, σημασία ο τρόπος εμφάνισης του υλικού αντικειμένου.

Στόχος, λοιπόν, του σχεδιαστή είναι όχι μόνο η δημιουργία ενός ισορροπημένου χώρου αλλά και η εκπλήρωση όλων των παραπάνω. Και λέω ισορροπημένου, γιατί εσωτερικά και βαθιά όλοι αυτό επιζητούμε. Αναγκαία είναι η πρόθεσή του να ξαναδώσει στον άνθρωπο (ο χώρος) την ιστορική συνείδηση που έχει πλέον χάσει. Να νιώσει, ο άνθρωπος, πως συμμετέχει στην Ιστορία, πως την ρυθμίζει και την δημιουργεί. Και όλο αυτό σε ένα συλλογικό πλαίσιο.

Τελειώντας, θα πω πως οι κανόνες λειτουργικότητας, ισορροπημένων συνθέσεων και δημιουργίας ενδιαφέροντος έχουν πολλάκις διατυπωθεί και μας είναι γνωστοί (γνώσεις που κάθε σχεδιαστής θα πρέπει να έχει και να διαχειρίζεται). Κατά την άποψή μου όμως, αυτό που λείπει είναι η ουσιαστική, πολλές φορές νοητικά επίπονη, συλλογική προσπάθεια όλων όσων αναμιγνύονται στην δημιουργία ενός χώρου να ξαναβρούν την Αλήθεια. Γιατί έχουμε ξεχάσει πως η Αρχιτεκτονική είναι ο πολιτισμός, είναι η κουλτούρα και κατ' επέκταση η αλήθεια μας. Συμπερασματικά, ο στόχος ενός χώρου θα πρέπει να είναι το "Ωραίο", ακόμη κι αν ξέρουμε πως αυτό είναι υποκειμενικό και τελικώς, ανέφικτο. Κι έτσι, μέσα από την Αλήθεια και την διαρκή αναζήτηση του "κάλλους", θα ευφρανθεί η ψυχή μας, θα ανοίξει το πνέυμα μας, θα αναπτυχθεί η ανθρωπότητα και θα γιατρευτεί το "είναι" μας κι εμείς οι ίδιοι.Είμαι αισιόδοξη.





2 σχόλια:

  1. <>

    αναλυεις με πολυ κατανοητο απο τον αναγνωστη τροπο το παντρεμα των παραμετρων ιδεες-μοδα-και-προσωπικοτητα του χωρου. Πολυ καλη δουλεια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. " Και λέω ισορροπημένου, γιατί εσωτερικά και βαθιά όλοι αυτό επιζητούμε. Αναγκαία είναι η πρόθεσή του να ξαναδώσει στον άνθρωπο (ο χώρος) την ιστορική συνείδηση που έχει πλέον χάσει. Να νιώσει, ο άνθρωπος, πως συμμετέχει στην Ιστορία, πως την ρυθμίζει και την δημιουργεί. "

    ΑπάντησηΔιαγραφή